Bilmediğiniz Yönleriyle Elon Musk.
Bill Gates ve Steve Jobs’ın tam bir birleşimi olarak kabul edilen Elon Musk’ı ve yaptığı çalışmaların perde arkasında yaşananları gözler önüne seren “Elon Musk, Tesla, SpaceX ve Muhteşem Geleceğin Peşinde” kitabı raflarda yerini aldı.
Musk’ın biyografisi eşliğinde, geleceği şekillendiren çalışmalarının ardında yatan gerçeklerin anlatıldığı kitabı keyifle okudum.
Elon Musk Kimdir?
Musk’ın başta karşı çıktığı ve ardından “ilk okuyan olma ve müdahale etme ön koşulu” koyduğu kitap, Ashlee Vance tarafından kaleme alınmış. Buzdağı Yayınevi tarafından yayınlanan ve Ali Atav tarafından çevrilen kitap 444 Sayfa ve 11 bölümden oluşuyor.
Space X, Tesla, Solar City’nin kuruluş hikayeleri, ortaya çıkan bilimsel buluşları, gelişimine katkıda bulunan kişileri ve günümüze gelene dek yaşananları, onlarca kişi ile yapılan röportaj eşliğinde sunmak kolay bir iş değil.
Kitabın çevirisi biraz sıkıntılı. Klasik biyografi okumayı bekleyenler için şaşırtıcı sürprizlerle dolu. Musk’ın gizemli hayat hikayesini okurken, satırlara eşlik eden gizli kahramanları öğrenmek okuduklarınızı geliştiriyor. Geleceği değiştiren bilimsel buluşların ardında sadece Musk yok, dev bir mühendis ordusu var. Dolayısıyla kitabı tüm mühendisler, bilime meraklı olanlar – bu alanda eğitim alanlar mutlaka okumalı. Musk kitapta gerçek olamayacak kadar bir tık ilahlaştırılıyor, öte yandan bir girişimci – lider – vizyoner olarak eşsiz biri. Dolayısıyla girişim konusuna meraklı olanlar için bir başucu kitabı olacak nitelikte.
Alan Musk’ın nasıl bir çocuk olduğu, büyüdüğü ortam ve nasıl bu günlere geldiği ile ilgili fazla bir kaynak yok. Şimdiye dek yaptığı çalışmaların geri planında yaşananlardan önce bunlarla ilgili bir özet yapmak istiyorum.
Bilmediğiniz Yönleriyle Elon Musk
Alan Musk, Alman asıllı Maye Musk (Haldeman) ve Güney Afrikalı Errol Musk’ın en büyük çocuğu olarak 28 Haziran 1971 yılında dünyaya geliyor. Ardından aileye kardeşleri ise Kimbal ve Tosca katılıyor.
Musk, kendi dünyasına çekilen – otistik olarak kabul edilebilecek, etrafındaki olan biteni umursamayan bir çocuk olarak büyüyor. Hatta doktorlar işitme konusunda rahatsızlığı olabileceğini düşünerek geniz etini alıyor. İlk okul dönemi boyunca yalnız bir çocuk olarak büyüyor ve akranlarından sürekli şiddet görüyor. Uğradığı şiddetten yakınma lüksü yok çünkü eve döndüğünde anlayışla karşılanmıyor ve desteklenmiyor.
Musk, sürekli okuyan bir çocuk olarak hatırlanıyor.
Musk, matematik konusunda üstün yetenekli annesi Maye ve elektrik – elektronik mühendisi babası Errol yıllar sonra boşandığında, mantığına uygun gelen tarafı seçiyor ve babasının yanında kalıyor. Babası zengin bir iş adamı ve her ne kadar Musk fiziksel şiddet konusunda bir açıklama yapmasa bile en azından psikolojik şiddet uyguladığını satır aralarında tahmin edebiliyorsunuz. Kendisi çocuklarının büyükbabaları ile görüşmesine hiç bir zaman izin vermemiş. Musk’ın babasının ikinci evliliğinden de iki kız kardeşi bulunuyor.
Musk, sürekli okuyan bir çocuk olarak hatırlanıyor. Günde 10 saat kitap okumak onun için bir alışkanlık haline geliyor. Dördüncü sınıfa geldiğinde hem kendi okulunun hem de çevredeki diğer okulun kütüphanesinde bulduğu tüm kitapları bitiriyor. O zamanlar favori kitapları Otostopçunun Galaksi Rehberi, Yüzüklerin Efendisi ve Isaac Asimov’un Vakıf serisi. Brittannica Ansiklopedisi’ni de o yaşlarda bitiriyor. Fotoğrafik bir hafızası olduğu için okuduklarını unutmuyor ve her sorulan soruya hemen doğru karşılığı verebiliyor. Bu bilgi birikimi akranları tarafından aşağılanıyor ve yalnızlığa sürükleniyor.
Elon Musk, 12 yaşına geldiğinde ise Blastar isimli ilk bilgisayar oyununu yazıyor.
On yaşına geldiğinde ilk defa bilgisayarla tanışıyor ve satın alması için babasına yalvarıyor. Bilgisayarla birlikte hediye edilen ve 6 ayda biteceği öngörülen BASIC programlama dili kitabını hiç uyumadan 3 günde bitiriyor. 12 yaşına geldiğinde ise Blastar isimli ilk bilgisayar oyununu yazıyor. Kuzenleri ile birlikte ev yapımı paylayıcı ve roketler konusuna da ilgi duyuyor. Kuzenleri ve kardeşleri günümüzde Musk’ın şirketlerinde yönetici konumunda çalışıyor.
Akranlarından gördüğü şiddet ortaokul ve lisede de peşini bırakmıyor. Eğitim hayatı boyunca sadece oyun oynuyor, yazılım geliştiriyor ve kitap okuyor.
17 yaşında iken Kanada’ya gitmek üzere Güney Afrika’dan ayrılıyor. 1989’da Queen’s Üniversitesi’ne kaydoluyor. İlk eşi ve biri ikiz diğeri üçüz beş oğlunun annesi Justine ile burada tanışıyor. İki yıl sonra bir burs kazanarak Pensilvanya Üniversitesi’ne geçiş yapıyor. Böylece en büyük hayallerinden biri olan Amerika gerçekleşmiş oluyor. Güneş enerjisi – enerji üretimi, yenilebilir enerji, uzay, internet projeleri hep bu zaman zarfında aklında oluşmaya başlıyor.
Kendi sözleriyle bu dönem “Bu konular hakkında üniversitedeyken kafa yoruyordum. Gerçeklerden sonra uydurulmuş bir hikaye değildir. Bir çaylak, geçici bir hevesi kovalayan biri ya da bir fırsatçı gibi görülmek istemem. Ben sadece bir yatırımcı değilim. Gelecek için önemli ve bir şekilde faydalı olduğunu düşündüğüm teknolojileri gerçek kılmak istiyorum.” şeklinde.
Elon’ın ilk girişimi 1994 yılının yazında kardeşi Kimbal ile paralarını birleştirerek web’de bir şeyler yapan bir şirket kurmayı düşünüyorlar.
1995 yılında üniversiteden yeni mezun olduğunda Google Maps’in ilkel hali Zip2’yi kuruyor. 1999’da Compaq Zip2’yi 307 milyon dolara satın alıyor. Musk bu anlaşmadan 22 Milyon dolar kazanıyor ve bu parayı PayPal’a yatırıyor. eBay, PayPal’ı 2002 yılında 1,5 Milyar dolara satın alıyor.
Musk, 100 Milyon doları SpaceX’e, 70 Milyon doları Tesla’ya ve 10 Milyon doları da SolarCity’e yatırıyor.
Elon Musk’ın acımasız ve cimri bir patron olduğunu belirtmekte fayda var.
SpaceX’in ilk fikir aşamaları, aldığı eleştiriler, karşılaştığı güçlükler, şirketin dibe vurduğu anlarda Musk’ın bulduğu çözüm yolları gizli kahramanları ile birlikte kitapta ele alınıyor. Musk, duyguları ile hareket etmeyen – aldığı kararlardan geri dönmeyen ve hep çözüm üreten biri olarak karşımıza çıkıyor. Karşısına bir sorunla çıkarsanız veya mantığına aykırı bir öneri sunarsanız affetmiyor. Acımasız ve cimri bir patron olduğunu belirtmekte fayda var.
Bu kadar çalışkan, azimli, vizyoner ve ezici birinin başarısız olma ihtimali düşük. Öte yandan hayatı hep çıkışlarla olmamış ama inişlerde bazen şanslıymış bazen ise o şansı kazıya kazıya yaratmış.
Tesla’yı ilk kurduğunda sadece arabaları seven bir avuç insanla işe başlayıp. Martin Eberhard ve niceleri ile birlikte bu hayali gerçekleştirip, zamanla yalnız kalışının tüm detayları kitapta okunmayı bekliyor.
“Elon Musk, Tesla, Spacex ve Muhteşem Geleceğin Peşinde” bilimin ders kitapları ile sınırlı kalmadığını, hayalinizi gerçekleştirme cesaretini ve gücünü bulduğunuzda dünyayı değiştirebileceğinizin adeta ispatı. Kitabı sular seller gibi okumanız için Musk’ın yaptığı işlere yakın ve biraz mühendis kafasında olmanız şart. Ben bazı bölümleri tekrar tekrar okudum ve çok keyif aldım. Yaşlarımız yakın olduğu için bir dönem gözümün önünden canlı canlı aktı geçti.
Bu arada bu kitabın Musk’ın kontrolünden geçerek yayına alındığını hatırlatmak isterim. Eski eşi Justin, Musk’ın karanlıkta kalan yönleri ve kişiliği ile ilgili en fazla detay veren kişi. Evliliği boyunca özel hayatını blogundan paylaştığı için oldukça sıkıntı yaratmış. Justin Musk’ın blogunu didiklemek isterseniz buradan ulaşabilirsiniz.
